تالک آرایشی و بهداشتی
تالک به طور طبیعی یک ماده معدنی بوده و ترکیبی از سیلیکات منیزیم، اکسیژن و هیدروژن است.تالک از کانیهای مهم اسکارنهای منیزیم‌دار است. و در دگرگونی ناحیه‌ای سنگهای مافیکی ، اولترامافیکی و دولومیتها در دگرگونی ناحیه‌ای حرارتی پایین تا متوسط موجب تشکیل تالک شیست می‌شود که مهمترین منبع تالک بشمار می‌روند. بیشتر تالک دنیا از تالک شیست و سنگهای سرپانتینی شده بدست می‌آید.
موارد کاربرد تالک بهداشتی:
تالک مصارف بسیاری در صنایع آرایشی و بهداشتی ، صنایع غذایی مثل برنج و آدامس و تولید انواع قرص های دارویی دارد.تالک ماده تشکیل دهنده بسیاری از مواد آرایش و بهداشتی است، از پودر بچه تا سایه چشم.پودر تالک ماده ای است که در خانه به وفور یافت می شود و برای مصارف آرایشی بهداشتی در سطح جهانی بطور وسیعی به فروش می رسد.
تالک (منیزیم سیلیکات) از سوی معاونت غذا و داروی ایالات متحده و دیگر کشورهای جهان به عنوان ماده بی خطر شناخته شده است و در ایران نیز این ماده تاییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را داراست. گفتنی است استاندارد ملی ایران به شماره ۶۹۸ به موضوع “پودر تالک مورد مصرف در صنایع آرایشی و بهداشتی- ویژگی ها و روش های آزمون” می پردازد.

تالک (سیلیکات منیزیم): بیشتر در رنگهای رویه مصرف دارد و در مقابل اسید و باز خنثی است و در رزینها بسادگی خیس شده و نیازی به آسیاب نمی باشد .از این فیلر بعنوان قابلیت سمباده خوری و همچنین یک عامل مات کننده بکار میرود. ذراتشان سوزنی شکل و به آسانی تهنشین میشوند و زود هم پخش می شوند. سختی و چسبندگی خوبی به فیلم می دهند به همین دلیل در رنگهای ترافیک مصرف دارد. استفاده از آن در رنگهای سفید که باساچمه های استیلی پرمیل می شوند مناسب نبوده زیرا بعلت مقاومت در برابر سایش باعث تیرگی رنگ سفید می شوند.

موارد مصرف تالک

كارخانه كاشي سازي، چيني بهداشتي و چيني ظروف، لعاب سازي، كاغذ سازي، لاستيك سازي، صنايع عايق‌هاي نسوز و عايق‌هاي الكتريكي، صنايع بهداشتي و دارويي، پلاستيك سازي و رنگ سازي عمده‌ترين مصرف كنندگان داخلي تالك محسوب مي‌شوند.

الف ـ صنايع كاشي سازي در اين صنعت با توجه به فرمول بدنه مي‌توان تالك را مصرف كرده و يا از مصرف آن خودداري كرد. ولي با مصرف تالك رنگ بدنه كاشي سفيد مي‌گردد كه در نتيجه پس از لعاب كاري، كاشي سفيد و مرغوبي ساخته مي‌شود. در صنايع كاشي سازي تالك مصرفي مي‌تواند از نوع مرغوب نباشد و مي‌توان از كلريت تالك شيست نيز استفاده شود. كيفيت تالك مصرفي در اين كارخانه بشرح زير است: در اين كارخانه در فرمول بدنه كاشي توليدي خود از 18 تا 34 درصد از اين نوع تالك مصرف مي‌كند كه عمدتا از معدن تالك تيدار در استان لرستان تامين مي‌گردد.

ب – صنايع چيني بهداشتي تالك مصرفي دراين صنعت نياز به شستشو و آرايش نداشته و حتي تالك مرغوب درآنها مصرف نمي‌گردد و اين بخش مي‌تواند آن را مستقيما از معدن به مصرف رساند.

ج – صنايع ظروف چيني نوع تالك مصرفي در اين صنعت بايد از نوع مرغوب باشد و در صورت مرغوب بودن تالك استخراجي مي‌توان بدون آرايش مستقيما در اين صنعت اين نوع تالك را بكار برد. ميزان مصرف تالك در صنايع توليد ظروف چيني بين 10 تا 15 درصد كل مواد اوليه است.

د – واحدهاي توليدي لعاب و فريت تالك مرغوب در بعضي از لعاب‌ها مصرف مي‌گردد و ميزان آن تا 15 درصد مواد اوليه لعاب مي‌رسد. بعضي از واحدهاي لعاب سازي نيز به ميزان بسيار جزيي از تالك استفاده مي‌كنند.

ه- صنايع كاغذ تحرير، چاپ و دستمال كاغذي همانطور كه در بخش‌هاي قبلي ذكر شد تالك در صنايع كاغذ سازي ضمن شفافيت بخشيدن به كاغذ در يكنواخت نمودن سطح صفحات آن نقش بسزايي دارد. به علاوه در كاغذ تحرير در زمينه روان نويسي و در دستمال كاغذي براي عدم چسبيدن آن به پوست، مفيد است. تالك در ساير انواع كاغذ مصرف ندارد. ميزان تالك مرغوب مصرفي در صنايع كاغذ سازي 8 تا 10 درصد مي‌باشد.

و – صنعت لاستيك سازي: تالك در لاستيك سازي دو مورد مصرف دارد. يكي بعنوان عايق جهت جلوگيري از چسبيدن تيوپ به قالب و ديگري بعنوان پركننده. در حال حاضر در ايران به جاي تالك به منظور پركنندگي از پودر كربنات كلسيم استفاده مي‌گردد ولي در قالب‌گيري تيوپ از تالك استفاده مي‌شود. طي نامه رسمي شركت ايران تاير به اداره كل معادن و فلزات استان لرستان اين شركت مقدار پودر تالك مصرفي خود را ساليانه 6 تن و ميكا را 18 تن ذكر نموده است و مي‌تواند به جاي ميكا نيزاز پودر تالك استفاده نمايد كه جمعا 24 تن در سال مي‌گردد. شركت كيان تاير نيز نياز خود را براي تهيه تيوپ بين 35 تا 40 تن اعلام نموده است.

ز – صنايع عايق نسوز و عايق الكتريكي اين صنايع شامل صنايع پشم شيشه و مقره سازي و ساير عايق‌هاي الكتريكي از جمله صنايع ساخت بست‌هاي نسوز واگن لعاب است. كارخانه چيني ايران براي ساخت اين نوع بست‌ها 20 درصد تالك مصرف مي‌كند. مشخصات تالك مصرفي در اين نوع بست‌ها بشرح زير است: از مقدار توليد و نياز ايران به صنايع عايق سازي آمار درستي در دست نيست ولي طبق اعلام شفاهي مسئوليت صنايع عايق (پشم شيشه) نياز به حدود 1700 تن در سال و حدود 800 تن در مقره سازها، فيوز سازي و ساير صنايع الكتريكي و 800 تن در صنايع نسوز چيني مي‌باشد كه جمعا 3300 تن مي‌گردد.

ح- صنايع بهداشتي و دارويي در اين صنعت براي تهيه پودرهاي طبي و آرايشي تالك مصرف مي‌شود در ايران كارخانه فرآوري تالك وجود ندارد و اكثر كارخانجات موجود تالك را فقط پودر نموده و به بازار تحويل مي‌دهند.  همانطور كه اطلاع دارید تالك مصرفي اين پودرها و كرم بايد از نوع مرغوب و شسته شده و ضد عفوني شده باشد و ناخالصي‌هاي آن كاملا گرفته شود و به عبارت ديگر بايد فرآوري گردند. در حال حاضر واحد پودر بچه در شيراز براي محصول خود اقدام به شستشو مي‌نمايد. ظرفيت توليدي اين كارخانه در سه شيفت كاري 1000 تن در سال مي‌باشد. گزارش شده است كه دو واحد ديگر پودر بچه نيز در حال توليد مي‌باشند. بر اساس پيش‌بيني نياز ايران به پودر بچه كه در سال 1372، 1000 تن در سال و تا 10 سال 1382، 3000 تن در سال بوده است، مي‌توان گفت كه واحد پودر توليدي در شيراز مي‌تواند نياز كشور را بر طرف سازد. اين واحدها نياز خود را از تالك‌هاي مرغوب داخلي تامين مي‌نمايند. به منظور تهيه قرص و كپسول نياز به حدود 50 تن تالك است كه كلا از خارج وارد مي‌گردد. پيش‌بيني مي‌گردد درصورت تهيه بقيه انواع پودرها و كرم‌هاي بهداشتي جمعا حدود 3000 تن تالك در سال مورد نياز خواهد بود. به دليل عدم شناخت كافي از اثرات مطلوب تالك در رنگ سازي عمدتا در اين صنعت تالك مصرف نمي‌گردد. با احتساب وجود 5 درصد تالك در مواد اوليه تهيه رنگ مصرف تالك در اين صنعت معادل 4000 تن خواهد بود. و-صنايع پلاستيك سازي متاسفانه مواد اوليه صنايع پلاستيك كاملا از خارج وارد مي‌گردد و به همين جهت تالك مصرفي در اين صنعت در مواد اوليه وارداتي منظور مي‌شود. اميد مي‌رود بزودي كليه مواد اوليه اين صنعت نيز در ايران تهيه و از مصرف تالك داخلي در مواد اوليه آن كه موجب كيفيت مطلوب انواع پلاستيك مي‌گردد غفلت نگردد. به هر حال مقدار تالك مصرفي در اين صنعت بر اساس ظرفيت اسمي معادل 2000 تن برآورد شده است.

ي – صنايع سراميك سازي با توجه به مصرف حدود 6/82 كيلو تالك براي هر تن سراميك نياز اين واحد به تالك معادل حدود 1100 تن پيش‌بيني شده است.

نواحی تالک در ایران عمدتا در ارتباط با مناطقی هستند که از سنگ های اولترا بازیک یا سازنده های دگرگونی شده غنی از منیزیم تشکیل شده اند.مهمترین ذخایر تالک ایران در نواحی افیولیتی مانند نواحی جندق انارک، تفتان،خوی و حوالی میناب و همچنین مناطق واقع در محدوده تاثیرگسله بزرگ سنندج- سیرجان ،واقع شده اند.وجود دولومیت ها و آهک های دولومیتی در استان لرستان باعث شده تا تحت تاثیر شرایط دگرگونی و جریان یافتن محلل های دارای Sio₂ در جهت شکستگی ها، ماده معدنی تالک تشکیل شود و ذخیره ای چون تیدار، ده موسی ، ده حاجی، مسعودآباد و گوشه محسن بی علی حوالی بروجرد و ازنا مورد شناسایی و بهره برداری قرار گیرند.

تجزیه گرمایی سنگ های هارزبورژیتی سرپانتینی شده حوالی انارک ،جندق،تفتان و میناب تحت تاثیر شرایط دگرگونی خفیف و با نفوذ محلول های دارای Co₂و Sio₂ در درز شکاف ها باعث تشکیل ماده معدنی تالک و ایجاد ذخایری چون چاه زرد، چاه ابراهیم زهرا وچاه صفاهو در جندق و شمال انارک و سیه بره خوار در تفتان و نقشه بشاگرد در نزدیکی میناب شده است.

مطالعات اقتصادی

با توجه به اینکه تولید تالک در کشور در حدود 30هزار تن در سال است و نیز متوسط واردات این کانه طی برنامه اول و دوم حدود 1500تن اعلام شده لذا مصرف ظاهری کشور ، کمی بیش از 31هزارتن در سال است. در صورت تولید تالک در داخل کشور حتی تا چند برابر میزان فعلی ،امکان احداث صنایعی از قبیل صنایع آرایشی و دارویی، رنگ سازی، سرامیک سازی یا کاغذ سازی و … در داخل کشور را ایجاد خواهد کرد. زیرا بسیاری از این مصنوعات به صورت کالاهای ساخته شده به کشور وارد می شوند. ازطرفی، میزان تولید جهانی این کانه حدود 7میلیون تن و مصرف آن نیز حدود 8/6 میلیون تن است که با توجه به پیش بینی رشد مصرف در نتیجه تولید این کانه در جهان طی سال های آینده چنین استنباتی می شود که کشف ذخایر جدید و توسعه معادن فعلی کشور به منظور افزایش میزان ذخایر و بالا روش های اکتشافی، بردن تولید داخلی به نحوی است که می توان نیاز صنایع سرامیک سازی لاستیک سازی را تامین کرد و جهت تامین تالک مرغوب مورد مصرف صنایع از قبیل آرایشی و دارویی و نیز کاغذ سازی تا احداث کارخانجات فرآوری با وارد نمودن نوع مرغوب آن از خارج اقدام کرد.

روش های اکتشاف ،اسخراج و فرآوری تالک

تالک خالص از نظر شیمیایی بندرت در مقیاس صنعتی در طبیعت یافت می شود معمولا تمام تالک استخراج شده از معادن ناخالص است، ولی با استفاده از فلوتاسیون یا دیگر روش های کانه آرایی ، به دست آوردن کانی تالک خاص امکان پذیر است. در ایران اکتشاف و استخراج تالک حدودا از سال1364، بررسی زمن شناسی و اکتشافی منظمی روی هیچ یک از معادن تالک صورت نگرفته است.

کاربرد تالک

مصارف دامداری: گاهی تالک به عنوان یک عامل ضد چسبندگی در خوراک حیوانات به کار می رود که اغلب به جای تالک از سنگ آهک به شکل دانه ریز یا پودری برای این منظور استفاده می شود.

صنایع تولید پوشش بام:تالک های عیار کم هم به عنوان ماده تسطیح و هم به عنوان پر کننده به منظور تثبیت آسفالت که عامل مهمی در افزایش دوام و پایداری در برابر شایط جوی استفاده می شود. همچنین در پوش بام از به هم چسبیدن ذرات در طول مدت نگهداری در انبار و قبل از استفاده ، جلوگیری می کند. عمده مصرف تالک در محصولات قالبی آسفالت است،نمد های بام یا شفته کاری اضافه می شود، موجب افزایش آنهادر برابر هوا می شود.

از دیگر مصارف می توان از صنایع نساجی، محصولات پرده ای ،ساخت گریس ،داروسازی ،ساخت دینامیت و صنایع شیمیایی منفجره، درزگیر و بتونه کاری نام برد. در صنایع نساجی از تالک استفاده های مختلفی می شود، ترکیب آهار پارچه شامل الیاف و مواد پرکننده است که در بعضی از پاچه ها از تالک برای حالت دادن و سفتی موقتی و ارائه آن برای فروش استفاده می شود. در این خصوص میزان سفیدی معمولا خیلی مهم است.استفاده از مواد مختلف تالک به عنوان ارزان تر بودن،از دیگر مواد مشابه مناسب تر است. پر کننده های اصلی در این نوع محصول رسفتالک، پیروفیلیت و کربنات کلسین هستند. تالک به دلیل داشتن رنگ سفید از مواد اولیه مطلوب در این صنایع است. خاصت چربی از خواص عمده است که در تلک وجود دارد که در دیگر کانی ها بندرت مشاهده می شود. از دیر زمان از تالک در این ترکیب از وارفتن و از دست دادن خاصیت چربی گریس در دماهای بالا جلوگیری می کند.

در دارو سازی به منظور تسهیل جریان دانه های قرص در قیف ها، جدا کردن تکه های فشرده از یکدیگر و به آسانی جدا شدن دانه ها از داخل جعبه ها، از تالک استفاده می شود . در صنایع شیمیایی ،در بخش مواد منفجره در مرحله جداسازی تتروگلیسیرین از اسید در جریان تهیه نیتروگلیسیرین از 2تا 5 درصد تالک استفاده می شود. در تهیه دینامیت ها به منظور حفظ پایداری شیمیایی و همچنین جلوگیری از تشکیل مواد اسیدی در ترکیب از تالک،اکسید روی،کربنات کلسیم و ذرات گچ یا آهک استفاده می شود .کشور های اسکاندیناوی از خاصیت جواهرزایی تالک برای استفاده دوباره کاغذ مصرف شده بهره می برند.

در صنعت شیشه سازی، تالک بعنوان یک عامل گردگیری در حین تولید مصرف می شود

در اروپا و ژاپن به عنوان یک متده با اهمت برای افزایش کدری و بهبود بخشیدن به کیفیت چاپ در صنعت کاغذ سازی بشمار می رود .صنعت چاپ بزرگ ترین مصرف کننده تالک در اروپاست، در حالی که در آمریکا به علت وجود ذخایر فراوان، از کائولن ارزان قیمت برای این منظور استفاده می شود.

از دیگر خواص تالک استفاده در صنایع کاشی و سرامیک است که به دلیل بالا بودن حرارت ویژه مقاومت بیشتر آن مواد استفاده قرار می گیرد. تالک هنگامی که در لعاب کاشی ها به کار می رود که به سلیس و منیزیم احتیاج پیدا شود، تالک نسبتا خالص با درصد آهن کم در مخلوط مواد اولیه لعاب کاشی به کار می رود.

انواع تالک

تالك مخلوط ، تالك رشته‌ای ، تالك نرم – ورقه‌ای
تالك مخلوط در واقع مخلوطی از تالك نرم، روشن شیستی، تالك نرم ورقه‌ای، سرپانتین، دولومیت، كلسیت و تعدادی كانیهای فرعی می‌باشد. تالك مخلوط با درجه خلوص پایین حاوی تالك، كلریت و دولومیت است
تالك رشته ای به تالك هایی اطلاق می‌شود كه حاوی مقدار گسترده‌ای كانیهای آزبستی باشد
تالك نرم – ورقه‌ای حاصل متاسوماتیسم سنگهای كربنات منیزیم‌دار رسوبی است كه غالبا حاوی كلریت می‌باشد و بیشترین مورد استفاده را در بین دیگر انواع تالك دارد

ما تالک مورد نیاز شمار را بصورت فله و پودری در بسته بندی متنوع تأمین می نمائیم.

مصارف مهم تالک
کاغذ سازی ، پلاستیک سازی ، سرامیک سازی ، رنگ سازی ، پوشش بام ، دارویی ، لاستیک ، خوراک دام ، کنترل آلودگی ، صنایع كائوچو، روغن سر، تولید مواد چرب و روان‌كننده، تولید کابل برق، صنایع غذایی، رنگ و تولید پولیش ، مقره سازی ، صنایع چینی ، صابون سازی ، کرم های آرایشی ، جوشکاری ، فیلتر سازی ، مصارف بهداشتی و دارویی و لوازم آرایشی ، پودر و دندانسازی ، تهیه کاغذهای براق ، تهیه مواد غبارزا ، مدادهای رنگی و شمعی و در صنایع پر کننده آسفالت های مقاوم در مقابل حرارت ومخلوط با سیمان