نواحی تالک در ایران عمدتا در ارتباط با مناطقی هستند که از سنگ های اولترا بازیک یا سازنده های دگرگونی شده غنی از منیزیم تشکیل شده اند.مهمترین ذخایر تالک ایران در نواحی افیولیتی مانند نواحی جندق انارک، تفتان،خوی و حوالی میناب و همچنین مناطق واقع در محدوده تاثیرگسله بزرگ سنندج- سیرجان ،واقع شده اند.وجود دولومیت ها و آهک های دولومیتی در استان لرستان باعث شده تا تحت تاثیر شرایط دگرگونی و جریان یافتن محلل های دارای Sio2 در جهت شکستگی ها، ماده معدنی تالک تشکیل شود و ذخیره ای چون تیدار، ده موسی ، ده حاجی، مسعودآباد و گوشه محسن بی علی حوالی بروجرد و ازنا مورد شناسایی و بهره برداری قرار گیرند.
تجزیه گرمایی سنگ های هارزبورژیتی سرپانتینی شده حوالی انارک ،جندق،تفتان و میناب تحت تاثیر شرایط دگرگونی خفیف و با نفوذ محلول های دارای Co2و Sio2 در درز شکاف ها باعث تشکیل ماده معدنی تالک و ایجاد ذخایری چون چاه زرد، چاه ابراهیم زهرا وچاه صفاهو در جندق و شمال انارک و سیه بره خوار در تفتان و نقشه بشاگرد در نزدیکی میناب شده است.
مطالعات اقتصادی
با توجه به اینکه تولید تالک در کشور در حدود 30هزار تن در سال است و نیز متوسط واردات این کانه طی برنامه اول و دوم حدود 1500تن اعلام شده لذا مصرف ظاهری کشور ، کمی بیش از 31هزارتن در سال است. در صورت تولید تالک در داخل کشور حتی تا چند برابر میزان فعلی ،امکان احداث صنایعی از قبیل صنایع آرایشی و دارویی، رنگ سازی، سرامیک سازی یا کاغذ سازی و … در داخل کشور را ایجاد خواهد کرد. زیرا بسیاری از این مصنوعات به صورت کالاهای ساخته شده به کشور وارد می شوند. ازطرفی، میزان تولید جهانی این کانه حدود 7میلیون تن و مصرف آن نیز حدود 8/6 میلیون تن است که با توجه به پیش بینی رشد مصرف در نتیجه تولید این کانه در جهان طی سال های آینده چنین استنباتی می شود که کشف ذخایر جدید و توسعه معادن فعلی کشور به منظور افزایش میزان ذخایر و بالا روش های اکتشافی، بردن تولید داخلی به نحوی است که می توان نیاز صنایع سرامیک سازی لاستیک سازی را تامین کرد و جهت تامین تالک مرغوب مورد مصرف صنایع از قبیل آرایشی و دارویی و نیز کاغذ سازی تا احداث کارخانجات فرآوری با وارد نمودن نوع مرغوب آن از خارج اقدام کرد.
روش های اکتشاف ،اسخراج و فرآوری تالک
تالک خالص از نظر شیمیایی بندرت در مقیاس صنعتی در طبیعت یافت می شود معمولا تمام تالک استخراج شده از معادن ناخالص است، ولی با استفاده از فلوتاسیون یا دیگر روش های کانه آرایی ، به دست آوردن کانی تالک خاص امکان پذیر است. در ایران اکتشاف و استخراج تالک حدودا از سال1364، بررسی زمن شناسی و اکتشافی منظمی روی هیچ یک از معادن تالک صورت نگرفته است.
کاربرد تالک
مصارف دامداری: گاهی تالک به عنوان یک عامل ضد چسبندگی در خوراک حیوانات به کار می رود که اغلب به جای تالک از سنگ آهک به شکل دانه ریز یا پودری برای این منظور استفاده می شود.
صنایع تولید پوشش بام:تالک های عیار کم هم به عنوان ماده تسطیح و هم به عنوان پر کننده به منظور تثبیت آسفالت که عامل مهمی در افزایش دوام و پایداری در برابر شایط جوی استفاده می شود. همچنین در پوش بام از به هم چسبیدن ذرات در طول مدت نگهداری در انبار و قبل از استفاده ، جلوگیری می کند. عمده مصرف تالک در محصولات قالبی آسفالت است،نمد های بام یا شفته کاری اضافه می شود، موجب افزایش آنهادر برابر هوا می شود.
از دیگر مصارف می توان از صنایع نساجی، محصولات پرده ای ،ساخت گریس ،داروسازی ،ساخت دینامیت و صنایع شیمیایی منفجره، درزگیر و بتونه کاری نام برد. در صنایع نساجی از تالک استفاده های مختلفی می شود، ترکیب آهار پارچه شامل الیاف و مواد پرکننده است که در بعضی از پاچه ها از تالک برای حالت دادن و سفتی موقتی و ارائه آن برای فروش استفاده می شود. در این خصوص میزان سفیدی معمولا خیلی مهم است.استفاده از مواد مختلف تالک به عنوان ارزان تر بودن،از دیگر مواد مشابه مناسب تر است. پر کننده های اصلی در این نوع محصول رسفتالک، پیروفیلیت و کربنات کلسین هستند. تالک به دلیل داشتن رنگ سفید از مواد اولیه مطلوب در این صنایع است. خاصت چربی از خواص عمده است که در تلک وجود دارد که در دیگر کانی ها بندرت مشاهده می شود. از دیر زمان از تالک در این ترکیب از وارفتن و از دست دادن خاصیت چربی گریس در دماهای بالا جلوگیری می کند.
در دارو سازی به منظور تسهیل جریان دانه های قرص در قیف ها، جدا کردن تکه های فشرده از یکدیگر و به آسانی جدا شدن دانه ها از داخل جعبه ها، از تالک استفاده می شود . در صنایع شیمیایی ،در بخش مواد منفجره در مرحله جداسازی تتروگلیسیرین از اسید در جریان تهیه نیتروگلیسیرین از 2تا 5 درصد تالک استفاده می شود. در تهیه دینامیت ها به منظور حفظ پایداری شیمیایی و همچنین جلوگیری از تشکیل مواد اسیدی در ترکیب از تالک،اکسید روی،کربنات کلسیم و ذرات گچ یا آهک استفاده می شود .کشور های اسکاندیناوی از خاصیت جواهرزایی تالک برای استفاده دوباره کاغذ مصرف شده بهره می برند.
در صنعت شیشه سازی، تالک بعنوان یک عامل گردگیری در حین تولید مصرف می شود
در اروپا و ژاپن به عنوان یک متده با اهمت برای افزایش کدری و بهبود بخشیدن به کیفیت چاپ در صنعت کاغذ سازی بشمار می رود .صنعت چاپ بزرگ ترین مصرف کننده تالک در اروپاست، در حالی که در آمریکا به علت وجود ذخایر فراوان، از کائولن ارزان قیمت برای این منظور استفاده می شود.
از دیگر خواص تالک استفاده در صنایع کاشی و سرامیک است که به دلیل بالا بودن حرارت ویژه مقاومت بیشتر آن مواد استفاده قرار می گیرد. تالک هنگامی که در لعاب کاشی ها به کار می رود که به سلیس و منیزیم احتیاج پیدا شود، تالک نسبتا خالص با درصد آهن کم در مخلوط مواد اولیه لعاب کاشی به کار می رود.
