كارخانه كاشي سازي، چيني بهداشتي و چيني ظروف، لعاب سازي، كاغذ سازي، لاستيك سازي، صنايع عايق‌هاي نسوز و عايق‌هاي الكتريكي، صنايع بهداشتي و دارويي، پلاستيك سازي و رنگ سازي عمده‌ترين مصرف كنندگان داخلي تالك محسوب مي‌شوند.

الف ـ صنايع كاشي سازي

در اين صنعت با توجه به فرمول بدنه مي‌توان تالك را مصرف كرده و يااز مصرف آن خودداري كرد. ولي با مصرف تالك رنگ بدنه كاشي سفيد مي‌گردد كه در نتيجه پس از لعاب كاري، كاشي سفيد و مرغوبي ساخته مي‌شود. در صنايع كاشي سازي تالك مصرفي مي‌تواند از نوع مرغوب نباشد و مي‌توان از كلريت تالك شيست نيز استفاده شود.

ب – صنايع چيني بهداشتي

تالك مصرفي دراين صنعت نياز به شستشو و آرايش نداشته و حتي تالك مرغوب درآنها مصرف نمي‌گردد و اين بخش مي‌تواند آن را مستقيما از معدن به مصرف رساند.

ج – صنايع ظروف چيني

نوع تالك مصرفي در اين صنعت بايد از نوع مرغوب باشد و در صورت مرغوب بودن تالك استخراجي مي‌توان بودن آرايش مستقيما در اين صنعت اين نوع تالك را بكار برد. ميزان مصرف تالك در صنايع توليد ظروف چيني بين 10 تا 15 درصد كل مواد اوليه است.

د – واحدهاي توليدي لعاب و فريت

تالك مرغوب در بعضي از لعاب‌ها مصرف مي‌گردد و ميزان آن تا 15 درصد مواد اوليه لعاب مي‌رسد. بعضي از واحدهاي لعاب سازي نيز به ميزان بسيار جزيي از تالك استفاده مي‌كنند.

ه- صنايع كاغذ تحرير، چاپ و دستمال كاغذي

همانطور كه در بخش‌هاي قبلي ذكر شد تالك در صنايع كاغذ سازي ضمن شفافيت بخشيدن به كاغذ در يكنواخت نمودن سطح صفحات آن نقش بسزايي دارد. به علاوه در كاغذ تحرير در زمينه روان نويسي و در دستمال كاغذي براي عدم چسبيدن آن به پوست، مفيد است. تالك در ساير انواع كاغذ مصرف ندارد. ميزان تالك مرغوب مصرفي در صنايع كاغذ سازي 8 تا 10 درصد مي‌باشد.

و – صنعت لاستيك سازي

تالك در لاستيك سازي دو مورد مصرف دارد. يكي به عنوان عايق جهت جلوگيري از چسبيدن تيوپ به قالب و ديگري بعنوان پركننده. در حال حاضر در ايران به جاي تالك به منظور پركنندگي از پودر كربنات كلسيم استفاده مي‌گردد ولي در قالب‌گيري تيوپ از تالك استفاده مي‌شود. طي نامه رسمي شركت ايران تاير به اداره كل معادن و فلزات استان لرستان اين شركت مقدار پودر تالك مصرفي خود را ساليانه 6 تن و ميكا را 18 تن ذكر نموده است و مي‌تواند به جاي ميكا نيزاز پودر تالك استفاده نمايد كه جمعا 24 تن درسال مي‌گردد. شركت كيان تاير نيز نياز خود را براي تهيه تيوپ بين 35 تا 40 تن اعلام نموده است.

ز – صنايع عايق نسوز و عايق الكتريكي

اين صنايع شامل صنايع پشم شيشه و مقره سازي و ساير عايق‌هاي الكتريكي از جمله صنايع ساخت بست‌هاي نسوز واگن لعاب است. كارخانه چيني ايران براي ساخت اين نوع بست‌ها 20 درصد تالك مصرف مي‌كند.
از مقدار توليد و نياز ايران به صنايع عايق سازي آمار درستي در دست نيست ولي طبق اعلام شفاهي مسئوليت صنايع عايق (پشم شيشه) نياز به حدود 1700 تن در سال و حدود 800 تن در مقره سازها، فيوز سازي و ساير صنايع الكتريكي و 800 تن در صنايع نسوز چيني مي‌باشد كه جمعا 3300 تن مي‌گردد.

ح- صنايع بهداشتي و دارويي

در اين صنعت براي تهيه پودرهاي طبي و آرايشي تالك مصرف مي‌شود در ايران كارخانه فرآوري تالك وجود ندارد و اكثر كارخانجات موجود تالك را فقط پودر نموده و به بازار تحويل مي‌دهند. جداول شماره‌هاي 54 و 55 تركيب پودر تالك، پودر بهداشتي بچه و پودر صورت را نشان مي‌دهد. همانطور كه ملاحظه مي‌گردد تالك مصرفي اين پودرها و كرم بايد از نوع مرغوب و شسته شده و ضد عفوني شده باشد و ناخالصي‌هاي آن كاملا گرفته شود و به عبارت ديگر بايد فرآوري گردند. در حال حاضر واحد پودر بچه در شير براي محصول خود اقدام به شستشو مي‌نمايد. ظرفيت توليدي اين كارخانه در سه شيفت كاري 1000 تن در سال مي‌باشد.
گزارش شده است كه دو واحد ديگر پودر بچه نيز در حال توليد مي‌باشند. بر اساس پيش‌بيني نياز ايران به پودر بچه كه در سال 1372، 1000 تن در سال و تا 10 سال 1382، 3000 تن در سال بوده است، مي‌توان گفت كه واحد پودر توليدي در شيراز مي‌تواند نياز كشور را بر طرف سازد. اين واحدها نياز خود را از تالك‌هاي مرغوب داخلي تامين مي‌نمايند.
به منظور تهيه قرص و كپسول نياز به حدود 50 تن تالك است كه كلا از خارج وارد مي‌گردد. پيش‌بيني مي‌گردد درصورت تهيه بقيه انواع پودرها و كرم‌هاي بهداشتي جمعا حدود 3000 تن تالك در سال مورد نياز خواهد بود.
به دليل عدم شناخت كافي از اثرات مطلوب تالك در رنگ سازي عمدتا در اين صنعت تالك مصرف نمي‌گردد. با احتساب وجود 5 درصد تالك در مواد اوليه تهيه رنگ مصرف تالك در اين صنعت معادل 4000 تن خواهد بود.

ط-صنايع پلاستيك سازي
متاسفانه مواد اوليه صنايع پلاستيك كاملا از خارج وارد مي‌گردد و به همين جهت تالك مصرفي در اين صنعت در مواد اوليه وارداتي منظور مي‌شود. اميد مي‌رود بزودي كليه مواد اوليه اين صنعت نيز در ايران تهيه و از مصرف تالك داخلي در مواد اوليه آن كه موجب كيفيت مطلوب انواع پلاستيك مي‌گردد غفلت نگردد. به هر حال مقدار تالك مصرفي در اين صنعت بر اساس ظرفيت اسمي معادل 2000 تن برآورد شده است.

ي – صنايع سراميك سازي
با توجه به مصرف حدود 6.82 كيلو تالك براي هر تن سراميك نياز اين واحد به تالك معادل حدود 1100 تن پيش‌بيني شده است.

تالک کانی سیلیکات منیزیم آبدار با ترکیب شیمیایی Mg3Si4O10(OH)2 می باشد.اگرچه ترکیب تالک معمولا بسیار نزدیک به این فرمول کلی است اما اندکی جانشینی رخ می دهد. تالک کانی مونوکلین با ساختمان تک صفحه اي می باشد و از این نظر بسیار شبیه به میکاها است و داراي رخ کامل بوده که در محل پیوستگی ضعیف بین صفحات ایجاد می شود. صفحات آن با اتصال واندروالس به هم پیوند دارند که اجازه می دهد به آسانی برروي هم بلغزند. این موارد یاد شده خاصیت نرمی فوق العاده آن را موجب می شوند که بصورت چرب یا صابونی احساس می شود و آن را به عنوان روان ساز دماهاي بالا ارزشمند می سازد.
تالک کانی اي است که در غالب موارد در سنگ هاي دگرگونی تشکیل یافته در مرزهاي همگراي صفحات تشکیل شده است. اغلب مردم در زندگی روزمره خود از محصولاتی که تالک در تولید آنها به کار رفته استفاده می کنند اما از وجود تالک و نقشی که در آن محصول داراست اطلاعی ندارند.
تالک قابلیت جذب رطوبت، روغن ها و عطر ها را داشته و به عنوان روان ساز و نیز به عنوان ماده قابض در محصولات مورد استفاده برای پوست به کار می رود.
شرکت زمین کاو دارای ویژگی های زیر می باشد:

• عملکرد موثر
• بارگذاری بالا
• پوشش خوب
• انقباض پایین قالب
• مقاومت در برابر آب
• روشنایی: 70٪ تا 98٪
• پردازش سریع و آسان
• مقاومت در برابر اسکراب خوب
• مقاومت در برابر خزش در درجه حرارت بالا و محیط

مهمترین مصارف تالک در صنایع کاغذ سازی، پلاستیک، سرامیک، رنگ سازی، پوشش بام، دارویی، لوازم آرایشی و لاستیک، خوراک دام، کنترل آلودگی، پولیش و کشاورزی می باشد.

ZaminKav Co.

info@zaminkav.com

تلفن : 3-88385541-021

فکس: 88385096-021

تالک به طور طبیعی یک ماده معدنی بوده و ترکیبی از سیلیکات منیزیم، اکسیژن و هیدروژن است. تالک از کانی های مهم اسکارن های منیزیم‌دار است. و در دگرگونی ناحیه‌ای سنگ های مافیکی ، اولترامافیکی و دولومیت ها در دگرگونی ناحیه‌ای حرارتی پایین تا متوسط موجب تشکیل تالک شیست می‌شود که مهمترین منبع تالک به شمار می‌روند. بیشتر تالک دنیا از تالک شیست و سنگ های سرپانتینی شده بدست می‌آید.

موارد کاربرد تالک بهداشتی:

تالک مصارف بسیاری در صنایع آرایشی و بهداشتی ، صنایع غذایی مثل برنج و آدامس و تولید انواع قرص های دارویی دارد. تالک ماده تشکیل دهنده بسیاری از مواد آرایشی و بهداشتی است، از پودر بچه تا سایه چشم. پودر تالک ماده ای است که در خانه به وفور یافت می شود و برای مصارف آرایشی بهداشتی در سطح جهانی به طور وسیعی به فروش می رسد.

تالک (منیزیم سیلیکات) از سوی معاونت غذا و داروی ایالات متحده و دیگر کشورهای جهان به عنوان ماده بی خطر شناخته شده است و در ایران نیز این ماده تاییدیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را داراست. گفتنی است استاندارد ملی ایران به شماره ۶۹۸ به موضوع “پودر تالک مورد مصرف در صنایع آرایشی و بهداشتی- ویژگی ها و روش های آزمون” می پردازد.

اغلب مردم کانی تالک را می شناسند. این کانی می تواند بصورت پودر در آید که بیشتر هم با عنوان پودر تالک معروف است. این پودر قابلیت جذب رطوبت، روغن ها و عطرها را داشته و به عنوان روان ساز و نیز بعنوان ماده قابض در محصولات مورد استفاده براي پوست به کار می رود. این خصوصیات موجب شده است از پودر تالک به عنوان مهمترین افزودنی بسیاري از پودرهاي بچه، پودرهاي پا، پودرهاي مورد استفاده در کمک هاي اولیه و انواع محصولات آرایشی استفاده شود.

یک نوع از تالک با نام سنگ صابون شناخته می شود که این نام نیز بسیار شناخته شده است. هزاران سال است که از این سنگ نرم در ساخت اشیا، زینتی و کاربردي از قبیل مجسمه، جام، وان دستشویی، آتشدان، لوله دستشویی و … استفاده می شده است.

اگرچه بیشترین استفاده از تالک بصورت پودر تالک و سنگ صابون است اما این تنها بخش کوچکی از مواردمصرف تالک است.

تالک چیست؟

تالک کانی سیلیکات منیزیم آبدار با ترکیب شیمیایی Mg3Si4O10(OH)2 می باشد. اگرچه ترکیب تالک معمولا بسیار نزدیک به این فرمول کلی است اما اندکی جانشینی رخ می دهد. مقادیر کمی از Al و Ti می تواند به جای Si بنشیند، مقادیر کمی Mn، Fe و Al می تواند جانشین Mg شود و مقادیر بسیار کمی از Ca می تواند به جای Mg قرار گیرد. هنگامی که مقادیر زیادی از Al به جای Mg جانشین شود این کانیپیروفیلیت شناخته می شود.

تالک معمولا به رنگ سبز، سفید، خاکستري، قهوه اي و بی رنگ مشاهده می شود. تالک کانی اي نیمه شفاف با جلاي مرواریدي است. این کانی نرم ترین کانی اي است که تا کنون شناخته شده است؛ درجه سختی آن در مقیاس سختی موس، 1 می باشد.

تالک کانی مونوکلین با ساختمان تک صفحه اي می باشد و از این نظر بسیار شبیه به میکاها است. تالک داراي رخ کامل بوده که در محل پیوستگی ضعیف بین صفحات ایجاد می شود. صفحات تالک با اتصال واندروالس به هم پیوند دارند که اجازه می دهد به آسانی بر روي هم بلغزند. این موارد یاد شده خاصیت نرمی فوق العاده تالک را موجب می شوند که به صورت چرب یا صابونی احساس می شود و آن را به عنوان روان ساز دماهاي بالا ارزشمند می سازد.

تالک در چه جاهایی تولید می شود؟ 

میزان تولید تالک در سال 2011 در پاسخ به رکود اقتصاد جهانی پایین بود. بیشتر کشورهاي تولید کننده تولید خود را نسبت به سال 2010 افزایش نداند. چین، کره جنوبی، ایالات متحده، فنلاند، برزیل، فرانسه و ژاپن بزرگترین تولید کنندگان این کانی هستند.

ایالات متحده در تولید انواع تالک مورد نیاز در مصارف صنعتی خودکفا می باشد. در سال 2011 تولید تالک بالغ بر 615000 متر مکعب برآورد شد که ارزشی بالغ بر 20 میلیون دلار داشته است. سه شرکت در ایالات متحده نزدیک به 100 درصد از تولید این کانی در کشور را به خود اختصاص می دهند.

تالک چگونه تشکیل می شود؟

تالک کانی اي است که در غالب موارد در سنگ هاي دگرگونی تشکیل یافته در مرزهاي همگراي صفحات تشکیل شده است. این ماده در اثر حداقل دو فرآیند تشکیل می یابد. اغلب ذخایر عظیم تالک تشکیل یافته در ایالات متحده در اثر فرآیند گرمابی انحلال منیزیم و سیلیس و واکنش آن با مرمرهاي دولومیتی تشکیل یافته اند. فرآیند دوم تشکیل تالک هنگامی رخ می دهد که سیالات داغ و فعال شیمیایی سنگ هایی همچون دونیت و سرپانتینیت را تحت تاثیر قرار داده و به تالک تبدیل می کنند.

اغلب ذخایر تالک ایالات متحده در سنگ هاي دگرگونی بخش شرقی رشته کوه هاي آپالاش و نیز در سنگ هاي دگرگون یافته در نواحی مرزهاي همگراي واشنگتن، آیداهو، مونتانا، کالیفرنیا، نوادا و نیومکزیکو قرار گرفتند. در تگزاس نیز ذخایر تالک یافت می شود.

استخراج و فرآوري تالک

بیشترین میزان تالک تولید شده در ایالات متحده از معادن روباز و یه روش هاي حفاري، انفجار و بخشی به صورت خرد کردن استخراج می شود. سنگ معدن با درجه کیفیت عالی به روش معدن کاري انتخابی و عملیات طبقه بندي تولید می شود. بیشترین مراقبت در طی فرآیند معدن کاري براي جلوگیري از سیمان شدگی تالک با مواد سنگی دیگر انجام می شود. مواد دیگر می توانند تاثیر منفی بر رنگ تالک تولید شده بگذارد. سیمان شدگی می تواند با ایجاد ذرات سخت در تالک استفاده از آن را به عنوان نرم کننده و روان ساز مشکل سازد.

سنگی هایی که تا حدي خرد شده است به آسیاب برده می شود تا به قطعات کوچکتري خرد شود. ناخالصی ها بوسیله عمل شناورسازي یا فرآیندهاي مکانیکی حذف می شوند. در کارخانه، تالک بر اساس درخواست مشتري از نظر اندازه، رنگ، ترکیب و دیگر خصوصیات تولید می شود.

استفاده هاي تالک

اغلب مردم در زندگی روزمره خود از محصولاتی که تالک در تولید آنها به کار رفته استفاده می کنند اما از وجود تالک و نقشی که در آن محصول داراست اطلاعی ندارند.

تالک در پلاستیک ها

در سال 2011 ، حدود 26 % تالک مصرفی در ایالات متحده در صنایع پلاستیک مصرف شده است. در این صنایع از تالک به عنوان پرکننده بهره برده می شود. شکل صفحه اي ذرات تالک می تواند موجب افزایش سختی تولیداتی همچون پلی پروپیلن، وینیل، پلی اتیلن، نایلون و پلی استر شود. همچنین می تواند باعث افزایش مقاومت گرمایی این محصولات شده و انقباض آن ها را کاهش دهد. به دلیل سختی بسیار پایین تالک موجود در پلاستیک، در هنگام در آوردن آن از قالب، ساییدگی کمتري نسبت به ماده ي معدنی پرکننده سخت تر بر روي ابزار ایجاد می نماید.

تالک در سرامیک ها

در سال 2011 ، در حدود 17 % تالک مصرفی در ایالات متحده در صنایع تولید سرامیک از قبیل حمام، ابزارهاي الکتریکی، کاشی و سرامیک، سفال و چینی استفاده شد.

استفاده از تالک در صنایع سرامیک موجب افزایش استحکام محصول نهایی می شود.

تالک در نقاشی

بیشتر رنگ ها محلول معلقی از انواع کانی ها در یک مایع هستند. بخش مایع یک رنگ کاربرد آن را آسان می کند اما پس از اینکه مایع تبخیر شد، ذرات کانی بر روي دیوار باقی می مانند. تالک به عنوان یک رنگدانه یار و پر کننده در رنگ ها استفاده می شود. شکل صفحه اي ذرات تالک حالت تعلیق ذرات جامد رنگ را درون قوطی رنگ بهبود بخشیده و کمک می کند تا رنگ بدون شکم دادن بر روي دیوار بچسبد. پایه تالک موجب سفیدي و درخشش رنگ می شود. سختی پایین تالک به سبب کاهش آسیب ناشی از ساییدگی روي افشانک پاشنده ها و دیگر ابزار نقاشی، بسیار ارزشمند است. در سال 2011 ، در حدود 16 % از تالک مصرفی در ایالات متحده در صنایع رنگ سازي استفاده شد.

تالک در کاغذ

بیشتر کاغذ ها از خمیره ي الیاف زیستی تهیه می شود. این خمیره از چوب، لته و دیگر مواد زیستی ساخته شده است. کانی با ساختار ریز به خمیره اضافه می شود تا به عنوان پر کننده استفاده شود. هنگامیکه خمیره به صفحات نازك پیچیده می شود، کانی پر کننده فضاي بین صفحات الیاف خمیره موجب سطح صاف تر کاغذ می شود. تالک و دیگر مواد پر کننده موجب بهبود ماتی، روشنی و سفیدي کاغذ می شوند. تالک همچنین می تواند قدرت جذب جوهر را در کاغذ بهبود بخشد. در سال 2011 ، صنایع کاغذ در حدود 16 % از تالک مصرفی در ایالات متحده را شامل شد.

تالک در مواد آرایشی و ضد عرق

تالک به عنوان ماده اصلی بسیاري از محصولات آرایشی استفاده می شود. صفحات بسیار ریز پودر تالک به سهولت به پوست می چسبد اما به آسانی قابل شستشو است. نرمی تالک اجازه می دهد تا بدون ایجاد خراش بر روي پوست قرار گرفته و پاك شود. تالک داراي قابلیت جذب چربی و عرق پوست انسان را دارد. توانایی تالک در جذب رطوبت، عطر و چسبیدن به پوست و به عنوان روان کننده و ایجاد اثر قابض در تماس با پوست، انسان، آن را به یک عنصر مهم در بسیاري از ضد عرق ها تبدیل نموده است. در سال 2011حدود 7% از تالک مصرفی در ایالات متحده در صنایع تولید لوازم آرایشی و ضد عرق ها استفادهشد.

تالک در مواد عایق پشت بام

به منظور بهبود پایداري در مقابل شرایط مختلف آب و هوایی تالک به مواد آسفالت اضافه می شود. همچنین بر روي سطح عایق و نیز محل عایق کردن پاشیده می شود تا مانع چسبندگی شود. در سال 2011 ، در حدود 6% از تالک مصرفی در ایالات متحده در صنایع تولید عایق پشت بام به کار برده شد.

تالک به عنوان سنگ ساختمانی

سنگی که به نام سنگ صابون می شناسیم توده اي از انواع مختلف تالک همراه با مقادیري از کانی هاي دیگر از قبیل میکا، کلریت، آمفیبول و پیروکسن است. نرمی این سنگ استفاده از آن را آسان می سازد و موجب می شود کاربردهاي متنوعی در ساختمان و مجسمه سازي داشته باشد و از آن به عنوان سطح پیشخوان، صفحات الکتریکی، سنگ شومینه، مجسمه سازي و ساخت تندیس استفاده می شود.

کاربردهاي دیگر تالک

از تالک به عنوان روان ساز دما بالا استفاده می شود به طوریکه قادر است در شرایطی را که روان سازهاي با پایه روغن تحمل نمی کنند استفاده شود. از پودر تالک به عنوان حامل حشره کش ها و قارچ کش ها استفاده می شود. همچنین می تواند به آسانی با افشاننده بر روي برگ ها و ساقه هاي گیاهان دمیده شده و بر روي آنها بچسبد. نرمی این ماده موجب کاهش فرسودگی ابزارهاي مورد استفاده آن می شود.

بیشتر رنگ سوسپانسیونی از ذرات معدنی در یک مایع می باشد. تالک به عنوان یک آبکی کننده و پرکننده در رنگ ها مورد استفاده قرار می گیرد. شکل های صفحه ای از ذرات تالک، سوسپانسیون جامد را بهبود می دهند که می تواند کمک کند تا رنگ مایع بدون شل شدن به دیوار بچسبد.

پودر تالک سفید بسیار روشن است. این باعث می شود که به عنوان یک پرکننده عالی در رنگ محسوب شود. زیرا باعث می شود که رنگ به طور همزمان هم سفید و هم روشن باشد.تالک با سختی کم با ارزش است. چون که باعث آسیب سایش کمتری روی نازل اسپری و دیگر وسایل موقع رنگ کردن می شود. در سال 2011 ، در ایالات متحده 16 % از مصرف تالک مربوط به درست کردن رنگ می شود.

کانی شناسی تالک  

تالک به فرمول Mg₃ [ (OH)₂ /Si₄O₁₀  در سیستم منو کلین متبلور می شود واز دسته کانی های گروه فیلو سیلیکات ها میباشد . آرایش عناصر در این کانی بدین صورت است که اکسیژن آزاد دو لایه و یا به عبارت دیگر رأس آزاد تترائد ها روبروی هم قرار می گیرند واین دو لایه به وسیله عناصری مثل AL⁺ویا Mg³⁺ به یکدیگر متصل میشوند وبه طور کلی یک شبکه مضاعف خیلی محکم به وجود می آید . تک بلورهای تالک خوب وشفاف است و اکثراً به صورت دانه های فلس مانند و کاسه ای وبه طور رشته الیاف وبه طور کلی دانه ریز متراکم وقلوه ای است. دردانه های فلسی سطح جدایش بسیار عالی تالک قابل رؤیت بوده و در سطح کلیواژ جلای صدفی دارد . قابلیت خمش دارد . با سختی حدود یک و وزن مخصوص کم ( 8/2 – 7/2 گرم بر سانتی متر مکعب ) ، لمس آن چرب و در دست اثر میگذارد . تالک توده ای بیرنگ و سفید بوده و تک بلورهای آن در صورت درشت بودن کمرنگ یا آبی رنگ است . نوع توده ای آن در ناخالصی ها به رنگ های مختلف گلی ، زرد روشن و خاکستری روشن دیده میشود که یه این نوع تالک Speeskstein یا سنگ چرب نیز می گویند . با دم شاموله ذوب نمی شود و در اثر حرارت زیاد سختی آن زیاد شده وبه 6 می رسد .

اسیدهای معمولی در تالک بی اثرند .Minnesotaite به تالکی گفته می شود که به جای منیزیم مقدار معتنابهی آهن جانشین شود . (Fe ) که در آن 01/3 H = و به طور کلی بی رنگ یا به رنگ سبز روشن می باشد . تالک دانه ریز متراکم بی رنگ را صابون خیاطی نیز می نامند .

کاربرد تالک صنعتی

تالک و دیگر کانی های همراه معمولاً موارد استفاده گوناگونی دارند که از جمله آن ها می توان موارد زیر را نام برد :

–    در صنایع چینی و سرامیک و کاشی و مقره سازی

وجود تالک در سرامیک باعث ایجاد مقاومت در تولیدات می شود و از آن جا که تالک هنگام پخته شدن کاشی مانع ایجاد ترک های ریز و در نتیجه خرد شدن کاشی به مرور زمان می شود لذا از کاربرد آن در این صنعت استقبال بیشتری می شود .

 از محاسن دیگر تالک در صنایع کاشی و سرامیک بالا بودن حرارت ویا مقاومت در مقابل اسیدها وکم بودن تغییر حجم دردامنه وسیع حرارتی و شفافیت بیشتر آن است . تالک هنگامی در لعاب به کار می رود که به سیلیس ومنیزیم احتیاج پیدا شود . ودر عیارهای پایین حدود 4% از تالک به عنوان کمک ذوب ودر عیار بالا به عنوان نسوز و عامل تنظیم کننده مقاومت در برابر شوک حرارتی استفاده میشود .

تالک در کل به عنوان کمک ذوب مصرف می شود . همچنین در دوغاب های رنگی نیز از 5 تا 15% مصرف دارد .تالک نسبتاً خالص با درصد پایین تر در مخلوط مواد اولیه لعاب کاشی به کار می رود . مصرف تالک در سرامیک مستلزم داشتن خواص فیزیکی و شیمیایی یکنواختی است وباید عاری از منگنز و آهن باشد وبرای عایق های با فرکانس بالا بیشتر از 5% CaO و 5/1% اکسید آهن و 4% Al₂O₃ مجاز نمی باشد .

–  مصرف دیگر تالک در رنگسازی می باشد . پودر تالک در یکنواخت پخش شدن و شل نشدن لایه های رنگ وصاف و روان بودن آن وقدرت جذب روغن بسیار مؤثر است و موجب استحکام لایه رنگ می شود . ناخالصی هایی که باعث تغییر رنگ آن از سفیدی می شود از مرغوبیت آن می کاهد و از نظر دانه بندی باید لا اقل 5/98%از الک 325 مش بگذارد .

–     تالک در معرف های شیمیایی جنگی ـ واکس های کف ـ واکس کفش و حتی در صیقل دادن بادام زمینی مصرف میشود.

–  تالک های فشرده که به صورت شمش بریده می شود برای میزهای آزمایشگاهی ، دستشویی و فاضلاب ، مخازن اسید ، تخته کلیدهای الکتریکی ، عایق های الکترونیکی ، سر بخاری اجاق و همچنین مواد عایق خانگی مصرف دارد . به علاوه این گونه تالک در مجسمه سازی نیز کاربرد دارد .

–   یکی از موارد مصرف تالک که به سرعت روبه افزایش است در صنایع کاغذ سازی است . این ماده به عنوان پر کننده ارزان قیمت تأثیر بسزایی در کاهش مصرف اکسید تیتانیوم دارد . ضمناً میزان شفافیت ( کدری یا روشنی ) کاغذ را تعیین می نماید .

–    یکی دیگر از مصارف تالک در صنایع لاستیک سازی است که نقش اصلی آن به عنوان صیقل دهنده است . ضمناً به علت مقاومت حرارتی بالا در جاده ها از گرم شدن بیش از حد لاستیک جلوگیری می نماید

–   تالک ماده پرکننده مهم در صنایع پلاستیک سازی بوده و باعث ایجاد مقاومت وحرارت در پلاستیک شده وقدرت تحمل ضربه را افزایش می دهد . تالک در بعضی موارد قدرت ریخته شدن قطعات پلاستیکی را سریع تر نموده و جریان مواد مذاب پلاستیکی را قابل کنترل می نماید . تالک پر کننده با صرفه ای است که خواص مطلوبی را در پلاستیک به وجود می آورد و به علاوه استحکام آن را افزایش می دهد .

–   تالک علاوه بر مصارف مذکور در صنایع صابون سازی ، کرم های آرایشی ، جوشکاری ، فیلتر سازی ، مصارف بهداشتی و دارویی و لوازم آرایشی ، پودر و دندانسازی ، تهیه کاغذهای براق ، تهیه مواد غبارزا ، مدادهای رنگی و شمعی و در صنایع پر کننده آسفالت های مقاوم در مقابل حرارت ومخلوط با سیمان کاربرد دارد .

بهترين روش جهت اكتشاف كانسارهاي تالك، تركيبي از ارزيابي‌هاي ژنتيكي و نحوه پيدايش كانسار، ارزيابي‌هاي ساختماني و آناليز نمونه‌هاي خاك توام با متدهاي مينرالوژيكي است.
افزايش روز افزون تقاضاي تالك و مشكلات كشف نهشته‌هاي كانسارهاي در اعماق زياد، اهميت لزوم توسعه روش‌هاي پي‌جويي تالك را ايجاب مي‌نمايد.
بطور كلي با توجه به نحوه جايگيري و ژنز مواد معدني مختلف، روش‌هاي متفاوتي براي اكتشاف كانسارهاي آنها در نظر گرفته مي‌شود. روشهاي معمول اكتشاف مواد معدني عبارتند از: پي‌جويي هاي صحرايي، متدهاي ژئوشيميايي، روشهاي ژئوفيزيكي، مطالعات كاني‌شناسي، مطالعات ساختاري و تكتونيكي، ارزيابي‌هاي ژنتيكي انواع روشهاي نمونه‌برداري، حفاري، تراشه‌زني و روشهاي سنجش از دور (استفاده از تصاوير ماهواره‌اي)
در ارتباط با كانسارهاي تالك روش‌هاي مختلف اكتشافي اعمال گرديد، كه يكسري از آنها موفقيت‌آميز نبوده است.

در زير تعدادي از روش‌هاي اكتشاف تالك بررسي مي‌شود.
الف – روش پي‌جويي ژئوشيميايي
پي‌جويي كانسارهاي پنهان تالك از طريق نقشه برداري ژئوشيميايي خاك بر روي برخي از كانسارهاي تالك درارتباط با سنگ‌هاي كربناتي انجام گرفت به دليل فقدان هاله‌هاي ژئوشيميايي در رخنمونهاي تالك و به دليل اين واقعيت كه رگه‌هاي تالك معمولا ابعاد كوچكي دارند، بنابراين اين متد پي‌جويي تالك مناسب نيست. از طرف ديگر در ارتباط با تالك شيست‌ها و سنگهاي ميزبان چون تفاوت بين آنها غير مفيد مي‌باشد. لذا اين روش براي رديابي عناصر موجود مناسب نمي‌باشد.
متد پي‌جويي و اكتشاف ژئوشيميايي رودخانه‌اي جهت تالك نيز پيشنهاد نمي‌گردد زيرا خاصيت هيدروفوبيسيته تالك باعث مي‌شود كه تالك در رسوبات رودخانه‌اي فعال پيدا نشود. آناليز رسوبات رودخانه‌اي غير فعال نيز نتايج متفاوت داده است.

ب – روش مينرالوژيكي و آناليز نمونه‌هاي خاك
آناليز مينرالوژيكي خاكها براي تعيين تالك هوا زده در خاكهاي برجا، در پي‌جويي مي‌تواند مورد استفاده قرار بگيرد. يكي از خصوصيات مهم تالك اين است كه به شدت درمقابل هوازدگي شيميايي مقاوم است در نتيجه تشكيل دهنده اصلي خاكهاي سطحي مي‌باشد. مقاومت تالك در مقابل هوازدگي شيميايي نسبت به كاني‌هايي كه از نظر فراواني مطابق تالك هستند، نظير كلريت و ميكا باعث غني شدگي تالك در ذرات رسي خاكها شده است. حتي دراين اندازه‌ها تالك به صورت كريستالين باقي مي‌ماند. هاله تالك در خاكها و پراكندگي آن براثر جابجايي در طول هوازدگي، بطور معمول در دامنه‌ها، بسته به درجه هوازدگي و درجه سطوح سراشيبي تا ده ها متر مشاهده مي‌گردد.
همان گونه كه در بالا ذكر شد تالك يكي از تشكيل دهنده‌هاي اصلي خاكهاي سطحي مي‌باشد. در نتيجه حتي مقادير كمي از نمونه‌هاي خاك كه توسط انكسار اشعه مورد تجزيه قرار گرفته باشد مي‌تواند براي تعيين تالك موثر واقع شود. اين متد امكان تعيين كانسارهاي پنهان تالك را در مناطقي كه داراي پتانسيل مي‌باشد، فراهم مي‌سازد. اين روش بطور موفقيت آميزي دركانسارتالك رابن والد واقع در اتريش بكار برده شده است.
آناليز شيميايي تالك معمولا با بررسي‌هاي ديفراكتومتري اشعه ايكس تكميل مي‌گردد (يا فلوئورسانس اشعه X) اين روش براي شناسايي ميكروسكوپ شامل Electron diffraction selected area استفاده مي‌شود. توزيع اندازه ذرات معمولا با روشهاي ترسيمي تعيين مي‌گردد. سطح مخصوص با متدهايي كه بر مبناي ميزان جذب گاز نيتروژن است، تعيين مي‌شود.
در مورد كانسارهاي تالك در ارتباط با سنگ‌هاي اولترامافيك مي‌توان گفت، از نظر تركيب شيميايي و مينرالوژيكي، اين كانسارها محتوي مقادير متفاوتي از تالك، كاني‌هاي سرپانتين، آمفيبول ها و كربنات ها هستند. از نظر شيميايي تركيب تالك براي اين نوع كانسارها شناسايي شده است. تالك در اين نوع كانسارها آهن زيادتر و مقدار نيكل بيشتر در مقايسه با تالك‌هايي نشان مي‌دهد كه در سنگ ميزبان كربناتي هستند. از طرفي Cr در اين نوع كانسارها فروان است.

ج- روش پي‌جويي ژنتيكي همراه با مطالعات ساختماني و تكتونيكي:
يكي از موفق ترين روشهاي اكتشاف نهشته‌هاي تالك، مطالعات روي ژنز كانسار تالك همراه با تجزيه و تحليل ساختار مناطق اطراف مي‌باشد. اين روش، انتخاب مناطق مورد نظر را جهت اكتشافات كانسار امكان‌پذير مي‌سازد.
بعنوان مثال در كانسارهاي تالك مرتبط با سنگ‌هاي اولترامافيك، تالك عموما در شكستگي‌ها و درزها در حاشيه سنگ‌هاي اولترامافيك متمركز مي‌گردد. در مورد كانسارهاي تالك در ارتباط با سنگ‌هاي ميزبان كربناتي، اين نوع كانسارها به سنگ‌هاي دولوميتي و منيزيتي مربوط مي‌گردند.
منيزيت توسط تالك در محيط غني از محلولهاي جايگزين شده و باعث تشكيل تالك در حاشيه شكستگي سنگ‌هاي ميزبان هستند كه امكان حركت محلولهاي هيدروترمال بخصوص سيليس را در سيستم كربناتي سبب مي‌گردد. سيستم باز شكستگي‌ها شرايط را براي تبدليل به آب در ادامه فرآيند تشكيل تالك فراهم مي‌نمايد.

با توجه به بررسي روشهاي فوق و كلا آزمون روشهاي مختلف اكتشاف كانسارهاي تالك، به نظر مي‌آيد تنها متد موفق تركيبي از ارزيابي ژنتيكي و نحوه پيدايش كانسار و ارزيابي‌هاي زمين‌شناسي ساختماني و آناليز نمونه‌هاي خاك توام با متدهاي مينرالوژيكي است.

كاني تالك جزء گروه تالك‌ها است كه از نظر ساختمان در ردة سيليكات‌هاي ورقه‌اي قرار مي‌گيرد و از ورقه‌هاي كاملا مستقل تشكيل يافته‌اند. تالك خالص ساختماني شبيه ميكا دارد و حاوي دو صفحه سيليس و يك صفحه از هشت سطحي‌هاي پيوسته Al(O.OH)₆ مي‌باشد و لايه‌هايي از سيليكات منيزيم مي‌سازند كه از نظر بارالكتريكي خنثي مي‌باشند و با پيوند ضعيف كووالانسي به يكديگر متصل هستند. آلومينيوم موجود مي‌تواند بوسيله منيزيم و آهن بطريق ايزوتوپي جانشين گردد. ضخامت كلي اين ورقه سيليكاته بيش از 9 آنگستروم است.تالك مانند ميكا داراي رخ خوب در جهت {001} است. ضريب شكست آن كم و مقطع آن در نور پلاريزه با بيرفرنژانس بسيار قوي و رنگهاي پلاريزاسيون زنده سري دوم و سوم مشخص مي گردد.

از آن جا كه نيمساز زاويه منفي حاده نوراني تقريباً عمود بر {001} قرار مي گيرد، زاويه خاموشي تقريباً مستقيم نسبت به جهات رخ دارد. تالك عموماً از نظر ديدگاني (اپتيك) يك محوري است (زاويه 2V از 6 تا 30 درجه متغير است) و چون مقطع نازك آن بي رنگ است از پولك هاي ظريف و نازك ميكا به زحمت تشخيص داده مي شود. سطوح رخ تالك داراي جلاي مرواريدي و ورقه هاي رخ آن خم پذير وليكن فاقد قابليت انعطاف هستند. اين كاني در سيستم منوكلينيك (پسودوهگزاگونال) بلورين مي شود، بندرت به صورت پولكهاي منظم و بيشتر بصورت ورقه اي و يا توده هاي ساقه مانند و همچنين پولك هاي ظريف تا فشرده ديده مي شود.
آناليز شيميايي تالك معمولاً با بررسي‌هاي ديفراكتومتري اشعه ايكس(X-ray) فلورسانس تكميل مي‌گردد. كريستالوگرافي X-ray نشان دهنده الگوهاي شاخصي براي تالك و ناخالصي هاي عمده آن است. الكترون ميكروسكوپي شامل Selected area electron diffraction نيز غالباً براي شناسايي شكل بلورها و تعيين ناخالصي هايي كه ممكن است وجود داشته باشند بكار مي رود.

توزيع اندازه ذرات معمولاً با روشهاي ترسيمي تعيين شده و براي بسياري از كاربردها از Hegman gage براي اندازه گيري سريع و بسيار خوب حداكثر اندازه ذرات استفاده مي گردد. سطح مخصوص با تكنيك هايي بر مبناي ميزان جذب گاز نيتروژن تعيين مي شود. علاوه بر اين تعداد زيادي از تست هاي ويژه نيز براي شناسايي و بررسي خواص مهم مصارف مربوطه شامل جذب روغن، رنگ، چگالي (دانستيه) ظاهري (بصورت قله و بصورت دانه بندي شده) سايندگي و … انجام مي شود

تالك به دنبال داشتن خصوصيات فيزيكي و شيميايي منحصر به فرد خود كاربرد بسيار زيادي در صنايع دارد. ويژگيهاي فيزيكي تالك عبارتند از: بالا بودن حرارت ويژه (تالك خالص تا دماي حدود 900 درجه سانتيگراد از نظر گرما پايدار است) كه باعث خصوصيت دير گداز بودن تالك مي‌‌شود، رنگ سفيد، نرمي كه باعث پخش‌شدگي بسيار خوب آن مي‌شود، جلاي بسيار خوب كه باعث درخشندگي آن مي‌شود، خواص ئيدروفوبيسيته سطح(آبران بودن)، لمس چرب (خاصيت چربي) كه باعث ايجاد خاصيت لغزندگي و رواني مي‌شود. قدرت هدايت الكتريكي پايين و قدرت عايق پذيري بالا، شكل صفحه‌اي ذرات، كوچكي بسيار زياد ذرات، قدرت جذب كنندگي روغن و خاصيت ضد چسبندگي.
شكل و حالت بلور آن ممكن است به صورت لايه لايه، ورقه اي، رشته اي، و يا ريزدانه و توده اي باشد. اگرچه تالك خالص در مقياس موس داراي كمترين سختي است ولي برخي از تالك هاي صنعتي به خاطر داشتن ناخالصيها و كانيهاي سخت تري مانند دولوميت، كلسيت، ترموليت و كوارتز ممكن است سخت تر باشند. رنگ تالك خالص از سفيد تا سبز و خاكستري متغير است.
تالك هاي خالص پس از پودرشدن، داراي درجات متفاوتي از سفيدي هستند. نمونه تالك خالص در مقياس درخشندگي جنرال الكتريك (General Electric) نمايشگر شاخص حدود 90 تا 95 است. تالك هاي با كيفيت بالا در سوسپانسيون روغن داراي توان بازتاب نوري 40 تا 60 درصد و در قالب داراي رنگ آبي سفيد تا مايل به زرد مي باشند.
ضريب شكست تالك (Refractive Index) حدود 54/1 تا 59/1 و چگالي آن بين 58/2 تا 83/2 گرم برسانتي متر مكعب است. تالك خالص تا دماي حدود 900 درجه سانتي گراد از نظر گرما پايدار است. آزمايشات Defferential thermal analysis يا (DTA) يك قله (Peak) شاخص را در دماي 900 تا 1000 درجه سانتي گراد نشان مي دهد كه بيانگر Endotherm ايجاد شده به واسطه افت آب تركيبي تالك است. البته يك پيك كوچكتر در 710 درجه سانتي گراد هم ممكن است وجود داشته باشد كه نمايانگر خروج دي اكسيد كربن از دولوميتي است كه معمولاً به صورت كاني فرعي همراه با تالك در سنگ معدن يافت مي شود.

ويژگيهاي شيميايي تالك عبارتند از:
PH قليائي (5/9-9) كه با وجود آن در بسياري از معرفهاي شيميايي بصورت خنثي عمل مي‌نمايد وليكن در اسيد فسفريك گرم و غليظ محلول است. قابليت تبادل كاتيوني آن براي پودر تالك با مساحت سطح 6/17 متر مربع بر هر گرم بسيار كم و حدود 4/2 ميلي اكي والان بر 100 گرم است. ويژگي آب ران بودن ذاتي تالك هاي ورقه اي يا صفحه اي در بسياري از كاربرد هاي صنعتي از ويژگي هاي بسيار مهم آن است.
در واقع مهمترين خصوصيات شيميايي تالك، عدم تاثير پذيري از لحاظ شيميايي است. اين خاصيت باعث شده كه در طبيعت نيز مقاومت بسيار زيادي در مقابل هوازدگي شيميايي از خود نشان دهد. از ديگر ويژگيهاي شيميايي تالك، مقاومت بسيار زياد در مقابل اكثر اسيدها است.
كليه خصوصيات بالا باعث مي‌شود كه از تالك در صنايع مختلفي نظير: سراميك سازي، كاغذ سازي، رنگسازي، پلاستيك سازي، لاستيك سازي، لوازم آرايشي، بهداشتي و دارويي، مصارف كشاورزي و دامداري، حشره‌كشها، واكس، روكش مواد پوشاننده سقفها ديرگداز ونسوزها، نساجي، ساخت گريس، تهيه ديناميتها و صنايع شيميايي مواد منفجره، درزگيري و بتونه كاري استفاده شود.