طلق، معرب تلک پارسی (Talc) است و به صورت تالک نیز نوشته میشود. این کانی از هیدرات منیزیم سیلیکات تشکیل شدهاست، فرمول شیمیایی آن عبارت است از Mg3Si4O10(OH)2. طبق جدول سختی موس طلق نرمترین کانی است و میتوان با ناخن روی آن خراش ایجاد کرد. ورقههای کوچک طلق قابل انعطاف ولی غیرقابل ارتجاع است، هادی خوبی برای حرارت نیست و هنگامی که آن را لمس میکنیم احساس میکنیم که چرب است. دارای لومینسانس اغلب سفید مایل به سبز، زرد، کرم، قهوهای، سبز و آبی است. این کانی در آب حل نمیشود ولی بسیار کم در کانیهای اسیدی حل میشود و در شعله ذوب نمیشود. کانی مشابه آن پیروفیلیت است که از آن بوسیله آزمایش Mg (رنگ صورتی) قابل تشخیص است. گل سرشور که خود سنگی دگرگون است کاملاً از طلق تشکیل شدهاست.
تشکیل
طلق یک کانی دگرگون است که از دگرگونی کانیهایی مانند سرپانتین، اولیوین، پیروکسن و آمفیبول در حضور دیاکسید کربن و آب تشکیل میشود. که در این صورت آن را طلق کربناتی مینامند. طلق در اثر واکنش آبپوشی یونها و کربنگیری سرپانتین به شکل زیر تشکیل میشود:
آب + منیزیت + طلق → دیاکسید کربن + سرپانتین
2Mg3Si2O5(OH)4 + 3CO2 → Mg3Si4O10(OH)2 + 3 MgCO3 + 3 H2O
در اثر واکنش بین دولومیت و سیلیس نیز طلق تشکیل میشود این واکنش در فشار و دمای دگرگونی سنگها در اثر مجاورت دولومیت و سیلیس اتفاق میافتد و اصطلاحاً به آن اسکرن کردن دولومیت میگویند.
دیاکسید کربن + کلسیت + طلق → آب + سیلیس + دولومیت
3CaMg(CO3)2 + 4 SiO2 + H2O → Mg3Si4O10:(OH)2 + 3 CaCO3 + 3 CO2
همچنین طلق از واکنش بین کانیهای کلریت منیزیمی و کوارتز در شیست آبی و اکلوژیت طی واکنشهای دگرگونی تشکیل میشود.
آب + کیانیت + طلق → کلریت + کوارتز
در این حالت میزان تولید طلق و کیانیت بستگی به میزان آلومینیم دارد اگر آلومینیم بیشتر باشد کیانیت بیشتری خواهیم داشت.
فراوانی
تولید جهانی طلق در سال ۲۰۰۵. چین با ۲.۷ میلیون تن بزرگترین تولیدکننده طلق است.
این کانی را میتوان به فراوانی در آمریکا، غرب اروپا در کوههای آلپ بخصوص در ایتالیا و در آسیا در محلهایی که پوسته زمین دچار شکستگی شده[۵] مانند سمت رشته کوه هیمالیا، پاکستان، هند، کشمیر و نپال و … یافت.
همچنین طلق کربناتی را میتوان در نقاط دیگری از زمین مانند غرب استرالیا، خاورمیانه، عمان، ترکیه و … پیدا کرد.
کاربرد
از طلق در صنایعی مانند کاغذسازی، صنایع کائوچو، صنایع سرامیک، روغن سر، تولید مواد چرب و روانکننده، تولید کابل برق، صنایع غذایی، رنگ و تولید پوشش، پلاستیک سازی، لوازم آرایشی بهداشتی، کاربردهای دارویی و … استفاده میشود.
از گلسرشور که درصد طلق آن بالا باشد و رنگ آن خاکستری مایل به سبز است در تهیه صابون، صفحهتقسیم برق، مدادهای مومی (مانند مداد ابرو)، سینک، اجاق (کوره) استفاده میشود. البته کاربرد بیشتر آن به دلیل مقاومتی که در برابر حرارت و الکتریسیته دارد در ساخت سطح میز آزمایشگاهها و صفحهتقسیم برق است. از پودر طلق در تهیه لوازم آرایشی، روانکننده و در تولید کاغذ استفاده میشود. همچنین از طلق در تهیه پودر بچه، به عنوان گچ مخصوص صنایع جوشکاری و فلزکاری و ماده خشککننده برای بازیکنان بسکتبال استفاده میشود. در صنایع سرامیک و لعابکاری از طلق برای کنترل دمای ذوب استفاده میشود.
پودر طلق
این کانی ماده مضری نیست و هزاران سال است که توسط مردم مورد استفاده قرار میگیرد.